Konsantrasyon oksijèn nan dlo planèt nou an ap diminye rapidman e dramatikman—soti nan letan rive nan oseyan an. Pèt pwogresif oksijèn nan menase non sèlman ekosistèm yo, men tou mwayen sibzistans gwo sektè nan sosyete a ak planèt la an antye, dapre otè yon etid entènasyonal ki enplike GEOMAR ki pibliye jodi a nan Nature Ecology & Evolution.
Yo mande pou yo rekonèt pèt oksijèn nan kò dlo yo kòm yon lòt limit planètè pou yo ka konsantre siveyans mondyal, rechèch ak mezi politik.
Oksijèn se yon kondisyon fondamantal pou lavi sou planèt Latè. Pèt oksijèn nan dlo, ke yo rele tou dezoksijenasyon akwatik, se yon menas pou lavi nan tout nivo. Ekip chèchè entènasyonal la dekri kijan dezoksijenasyon kontinyèl la prezante yon gwo menas pou mwayen sibzistans yon gwo pati nan sosyete a ak pou estabilite lavi sou planèt nou an.
Rechèch anvan yo te idantifye yon seri pwosesis sou yon echèl mondyal, ke yo rele limit planèt, ki kontwole abitabilite ak estabilite jeneral planèt la. Si yo depase limit kritik nan pwosesis sa yo, risk pou chanjman anviwònman sou gwo echèl, sibit oswa irevokab ("pwen baskil") ogmante epi rezistans planèt nou an, estabilite li, an danje.
Pami nèf limit planèt yo genyen chanjman klimatik, chanjman nan itilizasyon tè, ak pèt byodiversite. Otè nouvo etid la diskite ke dezoksijenasyon akwatik la reponn a, epi li reglemante, lòt pwosesis limit planèt yo.
“Li enpòtan pou yo ajoute dezoksijenasyon akwatik nan lis limit planèt yo,” dapre Pwofesè Dr. Rose ki soti nan Rensselaer Polytechnic Institute nan Troy, New York, otè prensipal piblikasyon an. “Sa ap ede sipòte epi konsantre siveyans mondyal, rechèch ak efò politik pou ede ekosistèm akwatik nou yo, epi kidonk, sosyete a an jeneral.”
Nan tout ekosistèm akwatik yo, soti nan rivyè ak rivyè, lak, rezèvwa ak letan rive nan estyè, kòt ak oseyan ouvè, konsantrasyon oksijèn ki fonn nan te diminye rapidman ak anpil nan dènye deseni yo.
Depi 1980, lak ak rezèvwa yo pèdi 5.5% ak 18.6% oksijèn respektivman. Depi 1960, oseyan an pèdi anviwon 2% oksijèn. Malgre ke chif sa a sanble piti, akòz gwo volim oseyan an, li reprezante yon gwo mas oksijèn ki pèdi.
Ekosistem maren yo te fè eksperyans tou yon varyabilite sibstansyèl nan rediksyon oksijèn. Pa egzanp, mitan dlo ki nan sant Kalifòni yo te pèdi 40% oksijèn yo nan dènye deseni yo. Volim ekosistem akwatik ki afekte pa rediksyon oksijèn yo te ogmante dramatikman nan tout kalite.
“Kòz pèt oksijèn akwatik yo se rechofman planèt la akòz emisyon gaz ki lakòz efè tèmik ak adisyon eleman nitritif kòm rezilta itilizasyon tè,” se sa ko-otè Dr. Andreas Oschlies, Pwofesè nan Modèl Byojeochimik Marin nan GEOMAR Helmholtz Centre for Ocean Research Kiel, di.
"Si tanperati dlo a monte, solubilite oksijèn nan dlo a diminye. Anplis de sa, rechofman planèt la amelyore stratifikasyon kolòn dlo a, paske dlo ki pi cho, ki gen yon salinite ki ba ak yon dansite ki pi ba kouche sou dlo pwofon ki pi frèt, ki pi sale ki anba a."
"Sa anpeche echanj kouch pwofon ki pòv an oksijèn ak dlo sifas ki rich an oksijèn. Anplis de sa, eleman nitritif ki soti nan tè a sipòte flè alg, sa ki lakòz plis oksijèn konsome pandan plis materyèl òganik koule epi mikwòb dekonpoze nan pwofondè."
Zòn nan lanmè kote ki gen tèlman ti oksijèn ke pwason, moul oswa kristase pa ka siviv ankò menase non sèlman òganis yo tèt yo, men tou sèvis ekosistèm yo tankou lapèch, akwakilti, touris ak pratik kiltirèl.
Pwosesis mikwobyotik nan rejyon ki pa gen anpil oksijèn yo pwodui tou de pli zan pli gaz ki lakòz efè tèmik tankou oksid nitre ak metàn, sa ki ka mennen nan yon ogmantasyon plis nan rechofman planèt la e konsa yon gwo kòz rediksyon oksijèn.
Otè yo avèti: Nou ap apwoche papòt kritik dezoksijenasyon akwatik ki pral finalman afekte plizyè lòt limit planèt.
Pwofesè Dr. Rose deklare, “Oksijèn ki fonn nan kontwole wòl dlo maren ak dlo dous nan modilasyon klima Latè a. Amelyorasyon konsantrasyon oksijèn depann de adrese kòz fondamantal yo, tankou rechofman klima a ak ekoulman ki soti nan peyizaj devlope yo.
"Si yo pa adrese pwoblèm dezoksijenasyon akwatik la, sa ap finalman afekte non sèlman ekosistèm yo, men tou aktivite ekonomik ak sosyete a sou yon nivo mondyal."
Tandans dezoksijenasyon akwatik yo reprezante yon avètisman klè ak yon apèl a aksyon ki ta dwe enspire chanjman pou ralanti oswa menm diminye limit planèt sa a.
Capteur oksijèn ki fonn kalite dlo
Dat piblikasyon: 12 Oktòb 2024